Në një kohë kur rregullimi i produkteve alternative të nikotinës ndan opinionin publik, një gjë është e qartë: ndalimet nuk janë zgjidhje. Ato janë një reagim i shpejtë që injorojnë realitetin në terren dhe nevojat e qytetarëve. Kosova ka mundësinë të bëhet model për një qasje të mençur, progresive dhe të bazuar në prova.

🔍 Pse kemi nevojë për rregullim të mençur, jo ndalim

Me më shumë se një e treta e popullsisë së rritur në Kosovë që konsumon duhan, dhe me një rritje shqetësuese të konsumit në mesin e grave dhe të rinjve, vendi ynë ka nevojë për një qasje të re. Alternativat më të sigurta si cigaret elektronike dhe pajisjet “heat-not-burn” janë tashmë realitet në botë.

– Këto produkte ndihmojnë të rriturit që përpiqen të ndalojnë duhanin.
– Një analizë nga *JAMA Network* zbulon se përdoruesit e cigareve elektronike janë 77% më të suksesshëm në ndalimin e duhanit.
– Në Mbretërinë e Bashkuar, qeveria parashikoi se ndalimi i pajisjeve me shije mund të çojë në kthimin e 1/3 të përdoruesve sërish në duhanin tradicional.

🎯 Shijet nuk janë armiku

Ka një mit të përhapur se shijet janë arsyeja kryesore pse të rinjtë nisin vaping-un. Por të dhënat nuk e mbështesin këtë pretendim. Rritja e përdorimit nga të rinjtë është ndikuar nga faktorë të tjerë si qasja e lirë në produkte të falsifikuara, mungesa e edukimit dhe kontrollit të moshës.

Përkundrazi, shijet janë një faktor kyç për të rriturit që përpiqen të heqin dorë nga cigaret. Heqja e tyre është një goditje ndaj konsumatorëve të përgjegjshëm dhe hap derën për tregun e zi.

🧪 Rregullimi i bazuar në shkencë, jo në panik

Industria e produkteve të nikotinës alternative nuk është kundër rregullimit – ajo e kërkon atë. Ajo që kundërshtohet është ndalimi i verbër dhe i paarsyeshëm.

Çfarë propozojmë ne:
– Kritere strikte për certifikim dhe importim të produkteve sipas standardeve ndërkombëtare

– Laboratorë për testimin e produkteve.
– Certifikim si SPAN-K për tregtarët.
– Inspektime dhe mekanizma për raportimin e shkeljeve.
– Fushata informimi dhe edukimi të publikut.
– Taksim të drejtë që pengon përdorimin nga të miturit, por mbron aksesin për të rriturit.

🌍 Kosova s’duhet të mbetet prapa

Ndërsa shtetet përreth po adoptojnë qasje më të avancuara ndaj teknologjive të reja në reduktimin e dëmit, Kosova rrezikon të mbetet një hap prapa. Rregullimi i mençur nuk është vetëm një çështje shëndetësore – është një strategji zhvillimi, ekonomike dhe edukative.

⚖️ E drejta për të zgjedhur alternativa më të sigurta

Të rriturit duhet të kenë të drejtën për të zgjedhur produkte më të sigurta sesa duhani. Kjo nuk është vetëm çështje shëndetësore, por edhe një e drejtë qytetare. Njerëzit duhet të informohen, të mbrohen nga produktet e rrezikshme të paligjshme dhe të kenë akses në alternativa të certifikuara dhe të sigurta.

📢 Përfundim: Rregullimi i mençur është rregullim që mbron

Ne nuk kërkojmë rregullim për të mbrojtur industrinë – por për të mbrojtur njerëzit. Ndalimet e paarsyeshme rrisin rreziqet. Rregullimi i bazuar në fakte dhe bashkëpunim është e vetmja rrugë përpara.