Për dekada me radhë, duhani ka qenë një prej shkaqeve kryesore të sëmundjeve kronike dhe vdekjeve të parakohshme në botë. Por, ndërkohë që teknologjia ecën përpara, shfaqet një alternativë më e sigurt – vaping-u. Ky artikull përmbledh mbi 100 hulumtime dhe mendime të ekspertëve të shëndetit publik për të kuptuar nëse vërtet vaping-u është një zgjidhje më e mirë për duhanpirësit.

🔬 Shkenca është e qartë: Vaping-u redukton dëmin

Në vitin 2015, Public Health England bëri një deklaratë që tronditi botën e shëndetit publik: cigaret elektronike janë të paktën 95% më pak të dëmshme se cigaret tradicionale. Kjo deklaratë nuk ishte vetëm një teori – ajo bazohej në një analizë të thelluar të përmbajtjes së kimikateve në avujt e cigareve elektronike krahasuar me tymin e duhanit.

– Rreziku për kancer u vlerësua 99.6% më i ulët – studimi i publikuar në “Tobacco Control”.
– Vaping-u përmirëson qarkullimin e gjakut – sipas “University of Dundee”.
– Emisionet e formaldehidit bien në 98% – “University of Lille” .

Pra, ndërkohë që asnjë produkt që përmban nikotinë nuk është plotësisht i sigurt, dëmi potencial i vaping-ut është dukshëm më i ulët dhe mund të përbëjë një hap të rëndësishëm drejt një jete pa duhan për miliona njerëz.

❌ Demistifikimi i miteve rreth Vaping-ut

Me rritjen e përdorimit të cigareve elektronike, janë shfaqur edhe shumë mite. Një nga më të zakonshmet është se vaping-u i shtyn të rinjtë drejt cigareve tradicionale. Por një analizë e kryer nga Public Health England zbulon se 99% e përdoruesve të vaping-ut kanë qenë më parë duhanpirës. Kjo sugjeron se vaping-u është më shumë një rrugëdalje sesa një hyrje në botën e duhanit.

Për më tepër, CDC thekson se shumica e të rinjve që përdorin vaping nuk janë ‘fillestarë’ – ata e përdorin atë si një strategji për të ndaluar duhanin. Edhe pse skeptikët e krahasojnë vaping-un me një kërcënim për shëndetin publik, një publikim në :”The Lancet” përfundon se dëmet janë të ulëta dhe të menaxhueshme, veçanërisht kur krahasohen me duhanin tradicional.

📉 Efekti real në shëndet dhe ekonomi

Ndikimi i cigareve elektronike nuk është vetëm individual. Ai është edhe kolektiv. Në Francë, 700,000 persona kanë ndaluar duhanin falë vaping-ut (Santé Publique France). Në shkallë më të gjerë, mbi 6 milionë europianë kanë bërë të njëjtin hap sipas të dhënave të “Onassis Surgery Center”. Dhe nuk është çudi: një studim i “New England Journal of Medicine” zbulon se vaping-u është dy herë më efektiv në ndalimin e duhanit sesa terapitë tradicionale me nikotinë.

💼 Mundësi për Kosovën: Shëndet dhe zhvillim Ekonomik

Për Kosovën, vaping-u është më shumë se një çështje shëndetësore – është një mundësi zhvillimi. Industria e vaping në vend parashikohet të arrijë mbi 25 milionë € në 2024. Por, ndërhyrjet e gabuar, si ndalimi i produkteve të caktuara ose shijeve, mund të çojnë në efekte të padëshiruara.

– Në Australi, 92% e tregut të vaping është tashmë i paligjshëm për shkak të ndalimeve të rrepta.
– Në Estoni, ndalimi i shijeve çoi në një rritje të duhanpirjes me 7%.
– Në Belgjikë, ndalimi i produkteve të disponueshme ka ngritur shqetësime për humbje punësimi dhe rritje të tregut të zi.

Zgjidhja? Rregullim i mençur, taksim i drejtë, luftë ndaj produkteve të falsifikuara dhe edukim publik. Kjo strategji mund të ruajë shëndetin publik, të rrisë të ardhurat shtetërore dhe të mbrojë bizneset legjitime.

✅ Përfundim: Reduktim dëmi, jo promovim dëmi

E vërteta është se as vaping-u nuk është i përsosur. Por kur krahasohet me cigaret tradicionale, ai është një alternativë me shumë më pak rrezik. Shkenca është në anën e reduktimit të dëmit – dhe politika publike duhet të ndjekë të njëjtën rrugë.

“Ne nuk promovojmë rrezikun — ne promovojmë reduktimin e tij, dhe këtë e mbështet shkenca.”