Rregullimi i cigareve elektronike në Evropë është një temë që po zhvillohet me shpejtësi, e ndikuar nga direktivat e Bashkimit Evropian dhe reagimet e vendeve të veçanta. Por, ndërsa qëllimi është mbrojtja e konsumatorit, praktika ka treguar se rregulloret jo të balancuara shpesh sjellin efekte të padëshiruara, si rritje e duhanpirjes dhe tregtia e paligjshme.

📜 Çfarë është TPD dhe si funksionon?

Direktiva për Produktet e Duhanit (TPD) kërkon që produktet e vaping-ut në BE të kalojnë teste sigurie, të kenë etiketa të qarta dhe të mos promovohen në mënyrë të gabuar. Ky kornizim synon mbrojtjen e shëndetit publik dhe informimin e drejtë të konsumatorit. Por çdo vend ka fleksibilitet në zbatimin e saj, duke çuar në qasje të ndryshme rregullatore.

🌍 Raste nga Evropa dhe Bota: Kur politikat shkojnë keq

Australi: Rregullat e rrepta kanë krijuar një treg të zi që përfshin 92% të produkteve të vaping, me rritje të rrezikut për konsumatorët dhe humbje të të ardhurave fiskale.
Estoni: Pas ndalimit të shijeve dhe taksave të larta në 2019, niveli i duhanpirjes është rritur me 7%.
Holandë: Ndalimi i shijeve në 2024 bëri që 22% të ndalonin përdorimin dhe 40% të reduktonin, duke ngritur frikën për kthim në duhan.
Belgjikë: Ndalimi i pajisjeve njëpërdorimshe rrezikon vendet e punës dhe promovon tregtinë ilegale.
– Kanada: Ndalimi i shijeve në disa provinca ka sjellë rritje të duhanpirjes te të rinjtë dhe zgjerim të tregut të paligjshëm.
– Kinë: Ndalimi i brendshëm i shijeve kontraston me eksportet masive, duke reflektuar një politikë kontradiktore.
– Spanjë: Plani për ndalim shijesh është kritikuar për ndikim negativ në punësim dhe rritje të pirjes së duhanit.
– Greqi: Parashikohet që ndalimi i shijeve do të çojë 400,000 përdorues drejt tregut të zi.

🚫 Pse rregullimet e gabuara janë të rrezikshme

Qasjet e pa balancuara, sidomos ndalimet e shijeve apo të pajisjeve njëpërdorimshe, mund të çojnë në:
– Rritje të duhanpirjes së zakonshme
– Ulje të efikasitetit të ndërprerjes së duhanit
– Rritje të tregut të zi dhe produkteve të pakontrolluara
– Humbje të të ardhurave shtetërore dhe vendeve të punës
– Ulje të aksesit financiar për përdoruesit e rritur

✅ Çfarë është rregullimi i mençur?

– Përdorim i të dhënave dhe evidencës shkencore për vendimmarrje
– Rregullim i teknologjisë, jo ndalim pa kriter
– Taksa të drejta për të frenuar përdorimin nga të miturit pa penalizuar të rriturit
– Etiketim dhe inspektim i rreptë për cilësinë e produkteve
– Mbështetje për produktet me kosto të përballueshme dhe të certifikuara

📣 Përfundim: rregullimi i duhur mbron, nuk dëmton

Shembujt ndërkombëtarë tregojnë se rregullimet e nxituara sjellin pasoja negative. Kosova duhet të ndjekë një rrugë të mençur, që mbron shëndetin publik, zhvillimin ekonomik dhe të drejtën për zgjedhje më të sigurta për të rriturit.